مقایسه ترکیبات استخراج شده اسانس گیاه Tanacetum sonbolii با روش‌های استخراج جذبی از فضای فوقانی و تقطیر با آب

مقدمه: تاکنون چندین گونه‌ی متفاوت از جنس Tanacetum در نواحی مختلف ایران گزارش شده است که یکی از آنها، گونه‌ی sonbolii Mozaff. است. برای استخراج اسانس این گیاه شرایط دمایی و زمان مورد نیاز در روش‌های استخراج، می‌تواند در ماهیت اسانس استخراج شده تأثیر گذارد. انتخاب روش مناسب استخراج که منجر به جداکردن اسانسی با ماهیتی هر چه نزدیک‌تر به اسانس طبیعی گیاه باشد، بسیار حائز اهمیت است. هدف: استفاده از روش استخراج جذبی از فضای فوقانی (HS-SE) در دو شرایط دمایی طبیعی و بالا برای استخراج اسانس گیاه. روش بررسی: استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی - طیف سنجی جرمی، به منظور بررسی کیفی و کمی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس‌های استخراج شده در شرایط مختلف (طبیعی و دمای بالا). نتایج: روش تقطیر با آب تعداد ترکیب بیشتری (26 ترکیب در 5/96 درصد کل اسانس) را از گیاه استخراج می‌کند اما این ترکیبات به لحاظ تعداد، نوع و مقدار مواد با ترکیبات استخراج شده از روش HS-SE در دمای 23 درجه سانتی‌گراد (6 ترکیب در 6/95 درصد کل اسانس) متفاوت هستند. به طوری که 81 درصد اسانس این گیاه که با روش HS-SE استخراج شده، حاوی مونوترپن‌های بتا و آلفا پینن است در صورتی که بیشتر از نصف اسانس استخراج شده با روش تقطیر با آب در دمای بالا، سزکویی‌ترپن‌های الکلی مانند آلفا کادینول و گلوبولول است. نتیجه‌گیری: اجزای اصلی اسانس استخراج شده از گونه‌ی sonbolii Mozaff.، با آنچه از دیگر گونه‌های این جنس گزارش شده، متفاوت است. همچنین، اعمال دما به مدت طولانی منجر به تغییر ماهیت اسانس طبیعی گیاه انتخابی می‌شود.